بررسی وضعیت فناوری‌نانو در هندوستان

توسعه فناوری‌نانو در کشور هند مبتنی بر برنامه‌های دولتی بوده و مشارکت بخش ‏صنعتی نیز به تازگی سازماندهی شده است. ‏

مشارکت مجموعه مختلفی از نقش‌آفرینان با برنامه کاری یا نقش ویژه خود، منجر به ظهور ‏فناوری‌نانو در کشور هند شده است. توسعه فناوری‌نانو در کشور هند مبتنی بر برنامه‌های دولتی ‏بوده و مشارکت بخش صنعتی  نیز به تازگی ساماندهی شده است. وزارت علم و فناوری ‏‏(‏DST‏) از سازمان‌های اصلی توسعه فناوری‌نانو در این کشور محسوب می‌شود که برنامه ‏اصلی هند در حوزه فناوری‌نانو با عنوان «رسالت علم و فناوری‌نانو (‏NSTM‏)» را در سال ‏‏۲۰۰۷ میلادی و برای دوره زمانی ۵ ساله آغاز کرد. ‏

بر اساس مقاله «توسعه فناوری‌نانو در هند: ضرورت ظرفیت‌سازی و مدیریت این فناوری»، ‏موسسه انرژی و منابع (‏TERI‏)، از سال ۲۰۰۲ میلادی، حدود ۲۰۰ پروژه را از طریق ‏NSTM‏ و پیشگامی علم و فناوری‌نانو (‏NSTI‏) انجام داده است. همچنین ‏DST‏ مراکز ‏تعالی ‏‎(CoE)‎‏ علم و فناوری‌نانو را ایجاد کرده تا  از طریق ‏NSTI، تحقیقاتی را در حوزه‌های ‏کاربردی خاص و در دوره زمانی مشخص انجام دهند. در مجموع ۱۹ ‏‎(CoE)‎‏ در ۱۴ موسسه ‏ایجاد شده‌اند. این (‏CoE‏) عمدتا در موسساتی ایجاد شده‌اند که در زمینه تحقیق و توسعه ‏فناوری‌نانو فعالیت می‌کنند. ‏

در کنار ‏DST، چندین سازمان دیگر نیز با وظایف متنوع و در سطح ملی از فناوری‌نانو ‏حمایت می‌کنند. سازمان زیست‌فناوری از تحقیقات حوزه فناوری‌نانو حمایت می‌کند. کمیته ‏تحقیقات علمی و صنعتی (‏CSIR‏)، با شبکه‌ای متشکل از ۳۸ آزمایشگاه در حوزه‌های مختلف ‏تحقیق و توسعه فناوری‌نانو فعالیت می‌کند. کمیته تحقیقات مهندسی و علمی (‏SERC‏) نیز از ‏پروژه‌های فناوری‌نانو حمایت می‌کند. ‏

سازمان‌های تحقیقاتی فناوری‌نانو در هند
•    ‏۳۸ دانشگاه در این کشور در زمینه تحقیقات فناوری‌نانو فعالیت می‌کنند؛
•    ‏۳ برنامه و شبکه در کشور هند بر حوزه فناوری‌نانو تمرکز دارند.‏

برای توسعه فناوری‌های سرمایه‌بری نظیر فناوری‌نانو، کشور هند به دنبال بهبود مشارکت ‏بخش خصوصی و دولتی (‏PPP‏) است. یکی از اهداف اصلی «رسالت نانو»، تلاش ویژه برای ‏افزایش مشارکت مستقیم بخش صنعتی در تحقیق و توسعه فناوری‌نانو یا از طریق کسب و ‏کارهای ‏PPP‏ است. از شش ‏PPP‏ که در قالب رسالت نانو آغاز شده‌اند، سه مورد از آنها در ‏بخش داروسازی بوده‌اند. ‏

در حال حاضر ۲۷ شرکت در کشور هند در حوزه فناوری‌نانو و کسب و کارهای مربوط به ‏آن فعالیت می‌کنند. بعلاوه ۴۷ سازمان تحقیق و توسعه نیز در حوزه فناوری‌نانو فعال هستند. ‏همچنین ۲۳ برنامه آموزشی دانشگاهی فناوری‌نانو نیزدر کشور هند وجود دارد.‏